Het is de schrik van elke weggebruiker: een verkeersongeval. Vaak heeft u er niet direct mee te maken maar ondervindt u er alleen de consequenties van in de vorm van wegafzettingen en filerijden. Maar als het u overkomt, kunt u maar beter weten hoe u moet handelen om de schade zo beperkt mogelijk te houden.
Dit artikel is bedoeld om u informatie te geven over wat te doen in geval van een ongeluk; als direct betrokkene maar ook als getuige. Want ook als u niet direct betrokken bent heeft u bepaalde plichten en u kunt zelfs een boete riskeren als u die niet nakomt. U kunt dus maar beter goed geïnformeerd zijn!
1. Wat te doen als het u overkomt
Een ongeluk, dat overkomt natuurlijk alleen anderen. Tot de dag dat u er zelf middenin zit. Veel mensen krijgen gelukkig hooguit één keer in hun leven te maken met een verkeersongeluk, wat betekent dat, als ze zich dan voor de eerste keer in zo’n stressvolle situatie bevinden, vaak niet direct weten wat ze moeten doen. Hier een overzicht.
Direct ter plaatse
Inschatten van de situatie
Het belangrijkste: blijf kalm.Zet direct uw knipperlicht aan, stap uit de auto, trek uw veiligheidshesje aan en probeer een overzicht van de situatie te krijgen. Natuurlijk is de eerste reactie voor eventuele gewonden te willen zorgen, maar dit geldt alleen als die zich in acuut levensgevaar bevinden. In dat geval moet u direct eerste hulp bieden en 112 bellen. In alle andere gevallen heeft het veilig afbakenen van de plaats van het ongeluk absolute voorrang, om te voorkomen dat het achteropkomend verkeer voor extra gevaar zorgt. Zeker bij slecht zicht is dit van levensbelang. Plaats dus eerst een gevarendriehoek op voldoende afstand van de plaats van het ongeval, ongeveer 50 m in een stedelijke omgeving, 100 m op landwegen en minstens 200 m op de snelweg.
- Do: blijf kalm en baken de plaats van het ongeval af.
- Don’t: stort u niet op eventuele gewonden zonder te letten op achteropkomend verkeer.
Bij geringe schade
Nadat u de plaats hebt afgebakend, is het tijd om de ernst van de situatie in te schatten. Als er geen sprake is van gewonden of ernstige schade, kunt u in principe alles zelf afhandelen. Maak in dat geval foto’s van het ongeval vanuit verschillende hoeken, maak een schetsje van de positie van de voertuigen en zorg er daarna voor dat het verkeer zo weinig mogelijk belemmerd wordt door de auto’s in veiligheid te brengen, als die nog kunnen rijden. Verzamel vervolgens zoveel mogelijk objectieve informatie over de omstandigheden en uw positie bij het ongeval. Vul vervolgens een Europees aanrijdingsformulier in. Hierop wordt alleen de feitelijke situatie vastgelegd, het gaat niet om een schuldbekentenis van één van de partijen.
- Do: maak foto’s van het ongeval en meld de schade direct online of via een Europees schadeformulier.
- Don’t: Ga niet weg voordat u uw gegevens (naam, telefoonnummer) aan de andere partij hebt doorgegeven. Dit is strafbaar, ook bij geringe schade!
Bij ernstige schade of gewonden
Als er echter gewonden zijn of als het ongeluk op de snelweg heeft plaatsgevonden, moet u direct 112 bellen. Bij het doorgeven van informatie aan de ambulance en de politie, denkt u aan de volgende punten:
- Waar: probeer de plek van het ongeluk zo precies mogelijk te beschrijven;
- Wat: wat is er gebeurd;
- Hoeveel: hoeveel gewonden zijn er;
- Wat voor: om wat voor soort letsel gaat het;
- Wacht: wacht tot de tegenpartij aangeeft genoeg informatie te hebben voor u ophangt.
Verplaats gewonden zo min mogelijk, maar leg bijvoorbeeld een dekentje om ze heen tot de ambulance komt.
- Do: bel 112 en schets een beknopt, maar zo compleet mogelijk beeld van de situatie.
- Don’t: laat nooit iemand in hulpeloze toestand achter!
Na het ongeval
Lichamelijk letsel
Mocht u na uw ongeluk last hebben van lichamelijke klachten, ga dan naar de dokter. Wacht hier niet te lang mee, ook al lijken de klachten niet zo ernstig. Hoe langer u hiermee wacht, hoe lastiger het is een verband met uw verkeersongeluk aan te tonen.
Materieel letsel
Vergeet niet binnen 24 uur uw verzekering op de hoogte te stellen. Houd een overzicht bij van kosten die zijn gemaakt naar aanleiding van het ongeluk. Een rechtsbijstandsverzekering dekt de kosten die ontstaan door het eventueel aansprakelijk stellen van de andere partij.
2. Wat te doen als het andere weggebruikers overkomt
Als u getuige bent van een verkeersongeluk is het ook uw verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat de betrokken personen niet nog meer leed ondervinden dan ze al doen. Bied eerste hulp als dat nodig is, maak plaats voor de ambulance en de politiewagen en wees discreet.
Eerste hulp
Bied eerste hulp als er gewonden zijn en als de directe betrokkenen er niet toe in staat zijn zichzelf in veiligheid te brengen. Zorg ervoor dat de plaats afgezet wordt (zie hierboven), verplaats gewonden zo weinig mogelijk en bel 112. Mocht er sprake zijn van acuut levensgevaar, breng de betroffene dan zelf naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis.
Maak plaats
In sommige landen is het verplicht om een zogenaamde Rettungsgasse te vormen bij verkeersopstoppingen. Hierbij gaan automobilisten die op de linker rijstrook rijden zoveel mogelijk links rijden, en alle andere automobilisten zoveel mogelijk rechts, zodat hulpdiensten plaats hebben om te passeren. In België bestaat hierover geen concrete regeling, maar zodra hulpdiensten met sirene en blauw zwaailicht naderen moet een Rettungsgasse gevormd worden. Toch blijft het natuurlijk zaak goed op te letten bij filevorming en plaats te maken. In landen als Duitsland en Oostenrijk dreigt een boete voor automobilisten die geen Rettungsgasse vormen.
Wees discreet
Zou u het leuk vinden om via sociale media te ontdekken dat een vriend of familielid bij een verkeersongeluk betrokken is geraakt, of zelf gefilmd te worden tijdens een moment van stress en wanhoop? Nee dus. Sensatielust is een menselijk eigenschap, maar wel één die zoveel mogelijk de kop moet worden ingedrukt. De enigen die het recht hebben foto’s te maken of te filmen bij een ongeluk, zijn de direct betrokkenen. Het is een uitzondering wanneer de direct betrokkenen hier niet toe in staat zijn. Maak dan foto’s en een schets voor de positie van de voertuigen, maar niet van de betrokkenen zelf.
3. Regels en straffen
Wat is strafbaar?
In België zijn twee dingen strafbaar in verband met verkeersongevallen: doorrijden na een aanrijding waarbij iemand gewond is geraakt of andersoortige (dus ook materiele) schade heeft ondervonden, en iemand achterlaten na een ongeluk die hulp nodig heeft. Ook als u het ongeluk niet veroorzaakt heeft, is doorrijden in deze gevallen strafbaar. Dit wordt een vluchtmisdrijf genoemd. Zelfs wanneer u uw contactgegevens achterlaat op de plaats van het ongeluk en vervolgens vertrekt zonder ter plaatse te blijven om verdere informatie te geven is sprake van een vluchtmisdrijf. Of u later terugkomt is hier niet van invloed op. Er is echter alleen sprake van een vluchtmisdrijf als u de plaats van het ongeval verliet om u aan uw verantwoordelijkheden te onttrekken. Als u vertrokken bent om een slachtoffer naar het ziekenhuis te brengen is dat een ander verhaal.
Indien u alleen materiële schade veroorzaakte en u een vluchtmisdrijf pleegde:
- een gevangenisstraf van 15 dagen tot 6 maanden;
- een geldboete van 1100 tot 11.000 euro.
Indien er gewonden vielen en u een vluchtmisdrijf pleegde:
- een gevangenisstraf van 15 dagen tot 2 jaar;
- een geldboete van 2200 tot 27.500 euro;
- Een rijverbod van minimaal 3 maanden.
4. Tips om u verder te informeren
Deze cursussen kunnen u helpen nog beter voorbereid te zijn:
- Er zijn in België verschillende instanties die cursussen verkeersveiligheid aanbieden, bijvoorbeeld het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid.
- Om te weten wat voor soort eerste hulp u moet verlenen bij een verkeersongeval: volg een EHBO-cursus.
Een verkeersongeluk is een erg nare gebeurtenis waar u hopelijk nooit mee te maken gaat krijgen. Maar als het gebeurt, is het belangrijk te weten wat u moet doen. Dit artikel bood een beknopt overzicht van wat u moet weten om goed te kunnen reageren in geval van nood. Het belangrijkste nog even kort samengevat: blijf kalm, zorg voor overzicht en veiligheid, en kom uw verantwoordelijkheden na.
